حتما تا به حال در زندگی خود واژه BMI را بارها و بارها شنیده اید. شاید دقیقا ندانید که معنی این واژه چیست و در واقع چه کاربردی دارد. بسیاری از افراد گمان می کنند منظور از این واژه میزان اندازه گیری چاقی است و فقط در این زمینه کاربرد دارد. اما در واقع معنی این واژه کاملا با این مفهوم متفاوت است. BMI دنیای بسیار وسیعی دارد که قصد داریم در این مقاله شما را با معنی و مفهوم این واژه و همچنین نحوه محاسبه آن آشنا کنیم.

آشنایی با BMI

واژه BMI به معنی شاخص توده بدنی است. در واقع کاربرد این شاخص برای سنجش میزان تناسب قد و وزن یک فرد است. با استفاده از این شاخص شما می توانید تشخیص دهید که آیا میزان چربی موجود در بدنتان با نسبت قد و وزن شما تناسب دارد یا خیر.  شاخص توده بدنی برای خانم ها و آقایان درست کار می کند و معمولا عدد و ارقام به دست آمده از آن کاملا منطبق با وزن ایده آل شما است. نحوه محاسبه BMI به این صورت است که شما باید میزان وزن خود را تقسیم بر اندازه قد خود به توان 2 کنید. وزن باید به کیلوگرم باشد و قد بر حسب متر.

زمانی که شما عدد حاصل از این محاسبه را به دست آوردید، می توانید وضعیت بدن خود را بررسی کنید و متوجه شوید که آیا بدن شما در وضعیت ایده آل قرار دارد یا خیر. به موارد زیر توجه کنید:

• اگر شاخص جرم بدن کمتر از 16.5 باشد، شما دچار کمبود وزن شدید هستید
• اگر شاخص جرم بدن بین 16.5 تا 18.5 باشد شما کمبود وزن دارید
• اگر شاخص جرم بدن بین 18.5 تا 25 باشد شما نرمال هستید
• اگر شاخص جرم بدن بین 25 تا 30 باشد شما اضافه وزن دارید
• اگر شاخص جرم بدن بین 30 تا 35 باشد شما چاقی معمولی دارید
• اگر شاخص جرم بدن بین 35 تا 40 باشد شما چاقی شدید دارید
• اگر شاخص جرم بدن 40 یا بیشتر از آن باشد شما چاقی بسیار شدید دارید

BMI در بدن بزرگسالان چگونه است؟

همانطور که میدانید قد و وزن افراد با یکدیگر تفاوت هایی دارد. در واقع شاخص توده بدنی یا BMI وزن طبیعی به نسبت قدی که دارید را نشان می دهد. به موارد زیر توجه کنید:

• شاخص توده بدنی 22 برای افراد بین 19 تا 24 سال
• شاخص توده بدنی 23 برای افراد بین 25 تا 34 سال
• شاخص توده بدنی 24 برای افراد بین 35 تا 44 سال
• شاخص توده بدنی 25 برای افراد بین 45 تا 54 سال
• شاخص توده بدنی 26 برای افراد بین 55 تا 64 سال
• شاخص توده بدنی 27 برای افراد بالای 65 سال

این میزان مناسب ترین BMI برای بزرگسالان است. البته ناگفته نماند که قد یکی از فاکتورهای بسیار مهم و تاثیر گذار بر میزان جرم کل بدن است. شما می توانید با بررسی این اعداد متوجه شوید که وزن شما در چه حدی است. آیا ایده آل هستید یا کمبود وزن دارید؟ آیا وزن شما بالا است؟ و به طور کلی بررسی تناسب اندام شما. با ما همراه باشید تا این موضوع را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم.

• اگر BMI شما زیر 18.5 است: این میزان پایین ترین حد شاخص توده بدنی است که نشان می دهد شما دارای کمبود وزن هستید. اگر جرم کل بدن شما این مقدار است، باید برای رسیدن به اندام ایده آل و همچنین سلامت بدن، وزن خود را افزایش دهید.
• اگر BMI شما بین 18.5 تا 24.9 است: تقریبا می توان گفت این میزان، نشان دهنده وزن مناسب و نرمال است. اگر جرم کلی بدن شما بین این اعداد است شما نسبت به قدتان وزن مناسبی دارید. شما می توانید فعالیت های ورزشی داشته باشید و اصول تغذیه ای را رعایت کنید تا از این میزان بالاتر یا پایین تر نروید.
• اگر BMI شما بیشتر از 25 است: این میزان، از حد نرمال بسیار بالاتر است. اگر شاخص توده بدنی شما از 25 بالاتر بود، باید به فکر کاهش وزن باشید. این را به خاطر داشته باشید که اضافه وزن پیامدهای ناگواری را برای شما به همراه خواهد داشت. افرادی که اضافه وزن بالایی دارند، بیشتر از سایرین در معرض بیماری های قلبی و عروقی و همچنین سکته قرار می گیرند.

 محدودیت های شاخص توده بدنی

همانطور که گفتیم BMI به شما نشان می دهد که آیا وزن مناسبی دارید یا خیر. اما یکی از محدودیت هایی که دارد این است که اگر شما اضافه وزن داشته باشید نمی تواند به شما نشان دهد که این اضافه وزن به دلیل تجمع چربی هاست یا چیزهای دیگر. ممکن است شما وزن ایده آلی داشته باشید اما در عین حال در اطراف شکم و پهلوی خود چربی اضافه هم داشته باشید.

ممکن است بسیاری از ورزشکاران یا بزرگسالان شاخص توده بدنی بالایی داشته باشند اما در عین حال چربی بدن آنها پایین باشد و نیازی به کاهش وزن نباشد. در مقابل ممکن است بسیاری از افرادی که مسن هستند در گروه وزن ایده آل قرار بگیرند اما همانطور که میدانید آنها به دلیل کهولت سن بسیاری از ماهیچه ها و عضلات بدنشان را از دست داده اند. بنابراین می توان گفت این روش یکی از ساده ترین روش های تشخیص ایده آل بودن وزن به نسبت قد است.

آیا BMI برای همه گروه های سنی قابل استفاده است؟

همانطور که در بخش قبلی به آن اشاره کردیم شاخص توده بدنی محدودیت هایی دارد. دلیل این محدودیت ها این است که BMI نمی تواند میزان و تناسب عضلات، ماهیچه ها، استخوان ها و چربی های بدن را از یکدیگر تفکیک کند و محاسبه دقیق انجام دهد. به طور کلی بی ام آی نمی تواند تفاوتی بین چربی ها و ماهیچه های بدن قائل شود. به گروه های زیر توجه کنید:

• بی ام آی ورزشکاران: ممکن است بی ام آی یک ورزشکار در رده های بالا قرار بگیرد. اما همانطور که همگی می دانیم، در واقع این چنین نیست. ورزشکاران به دلیل تیپ عضلانی که دارند، در رده های بالا قرار می گیرند و در واقع در بسیاری از موارد ممکن است وزن آنها کاملا ایده آل باشد.
• بی ام آی افراد مسن: معمولا افراد مسن ماهیچه و عضلات کمتری در بدن خود دارند و بیشتر حجم بدن آنها از چربی تشکیل شده است. اما در واقع شاخص توده بدنی این افراد در گروه نرمال قرار می گیرد.
• کودکان و نوجوانان: از آنجایی که کودکان و نوجوانان دو قشر در حال رشد جامعه هستند، قد و وزن آنها بر روی یک عدد ثابت نمی ماند بنابراین ممکن است این افراد بی ام آی بالایی داشته باشند. در حالی که هنوز قد و وزن آنها ثابت نیست و نمی توان هیچ اندازه نرمالی را برای آنها در نظر گرفت.
• زنان باردار: در خانم های باردار، مانند گروه های بالا BMI دقیق و مشخص نیست. درست است که قد این افراد ثابت است و تغییر نمی کند اما وزن آنها ثبات ندارد. بنابراین این گروه نیز در سنجش درستی قرار نمی گیرند.
  

  چه کسانی باید شاخص توده بدنی خود را بررسی کنند؟

  بهتر است تا تمام افراد جامعه در هر سنی که قرار دارند، شاخص توده بدنی خود را به طور دقیق محاسبه کنند و به نوعی مراقب بالا رفتن یا پایین آمدن وزن خود باشند. اما به طور کلی کسانی که وزن بسیار پایین و یا وزن بسیار بالایی دارند، باید به طور مرتب BMI خود را بررسی کنند. همانطور که میدانید بیماری های بسیار زیادی افراد چاق را تهدید می کند و می تواند سلامت این افراد را به خطر بیندازد. بنابراین بهتر است تا قبل از اینکه اتفاقی ناگواری رخ دهد، با کنترل شاخص توده بدنی، وزن را کنترل کنند.

  چگونه شاخص توده بدنی خود را کاهش دهیم؟

  اگر شخصی وزن پایینی دارد، برای بالا بردن وزن خود مسیر دشواری را پیش رو ندارد. اما دشواری برای کسانی است که وزن آنها بسیار بالا است و در معرض چاقی های بسیار شدید قرار دارند. یک قانون کلی وجود دارد و آن هم این است که اگر بی ام آی فردی بین 30 تا 40 و یا بالاتر از 40 باشد، نمی تواند به تنهایی و با روش های معمولی این میزان را کاهش دهد و بی ام آی خود را به حد نرمال برساند. در مورد این افراد باید بگوییم که لازم است تا تحت نظر متخصص تغذیه، یک رژیم غذایی اصولی و صحیح برای لاغری داشته باشند و در کنار آن فعالیت های ورزشی خود را نیز بالا ببرند. در این صورت می توانند در مدت معینی وزن خود را پایین بیاورند.

  در مواردی که فرد به چاقی بسیار بالا مبتلا باشد، بهتر است تا با عمل های جراحی نسبت به کاهش وزن خود اقدام کند. متاسفانه این دسته از افراد در معرض بیماری های بسیار خطرناکی مانند انواع سرطان ها، دیابت، کلسترول خون، سکته و… قرار دارند و ممکن است اتفاقات بسیار ناگواری برای این افراد رخ دهد. بهترین پیشنهاد برای کسانی که BMI بالایی دارند، عمل اسلیو معده است.

  چه کارهایی انجام دهیم تا BMI مناسبی داشته باشیم؟

  همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. اگر شما بی ام آی نرمالی دارید، بهتر است تا تلاش کنید که این میزان را حفظ کنید. شاید در ابتدا گمان کنید که شما جزو افرادی نیستید که وزن آنها بالا برود و همیشه مراقب افزایش وزن خود هستید. اما باید به شما بگوییم که ممکن است در کمال ناباوری و اندک اندک افزایش وزن را تجربه کنید. بهترین راه برای جلوگیری از این موضوع این است که روش و سبک زندگی سالمی داشته باشید. برای این کار، ادامه مطلب را دنبال کنید.

  • ورزش کنید

  شاید این جمله بسیار پر تکرار باشد که برای سلامتی بهتر است تا ورزش کنید. اما آیا واقعا دلیل اصلی آن را می دانید؟ شاید در ابتدا بگویید ورزش باعث سلامتی بدن می شود و تناسب BMI را برای ما به همراه دارد. اما آیا می دانید چرا ورزش باعث سلامتی می شود؟ زمانی که شما غذاهای مختلفی را مصرف می کنید، بدون آنکه بدانید کالری دریافتی شما چقدر است، بدن مستعد چاقی می شود. علت این چاقی به دلیل نداشتن تناسب بین کالری دریافتی و سوخت و ساز بدن شما است. زمانی که شما ورزش کنید، سوخت و ساز بدنتان بالا می رود و از این طریق کالری های اضافی سوزانده می شود. افزایش گردش خون و ضربان قلب در بدن نیز می تواند به سلامت اندام ها کمک کند. باور کنید هیچ چیزی به اندازه بی تحرکی برای بدن شما مضر نیست.

  • رژیم غذایی مناسب داشته باشید

  تمایل به استفاده از ممنوعاتی نظیر نوشابه، چیپس، پفک، سوسیس و کالباس و… در تمام افراد وجود دارد. شاید شما نتوانید مصرف این مواد غذایی را به طور کامل قطع کنید اما بهتر است تا مصرف آنها را به حداقل ممکن برسانید. سعی کنید در رژیم غذایی خود از مواد غذایی که ارزش تغذیه ای بالایی دارند استفاده کنید. اگر این نکات را رعایت کنید حتما اندامی ایده آل با BMI نرمال خواهید داشت. این را بدانید که دو اصل مهم برای داشتن اندامی ایده آل و وزنی مناسب، تغذیه مناسب و ورزش است. اگر این دو اصل را رعایت کنید، قطعا سلامتی و زیبایی اندام را تجربه خواهید کرد.