سن بیولوژیکی Biological age شما چقدر است؟ آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید؟

از زمانی که متولد می شویم، تاریخ تولدمان ثبت می شود و این معیاری موثق برای محاسبه تعداد روزهای زندگی مان است. حتما شنیده اید که می گویند سن تنها یک عدد است! شاید بسیاری از شما گمان کنید که این جمله تکراری و کلیشه ای وِرد زبان افرادی است که زندگی خوبی دارند یا به اصطلاح سرخوش هستند؛ اما باید بگوییم از دید علم نیز این موضوع صحت دارد و سن تنها یک عدد است! در این بخش از فیتنس پرشین تصمیم داریم تا شما را با سن دیگرتان یعنی سن بیولوژیک آشنا کنیم و در مورد محاسبه آن و سایر جزئیاتش اطلاعاتی در اختیارتان قرار دهیم. با ما تا پایان همراه باشید.

سن بیولوژیکی و نحوه تخمین آن

منظور از سن بیولوژیکی چیست؟

Biological age یا سن بیولوژیکی میانگینی از وضعیت سلامت سلول های بدن شماست. سن بیولوژیک با آنالیز بدن مشخص می شود. شما از این طریق متوجه می شوید که سلول های بدنتان تا چه اندازه به سن تقویمی تان نزدیک هستند؟ به طور مثال ممکن است سن تقویمی شما 40 سال باشد اما سن بیولوژیکی تان 25 سال باشد. گاهی نیز ممکن است سن بیولوژیک شما فراتر از سن تقویمی تان باشد که این موضوع به عوامل مختلفی بستگی دارد.

طبق بررسی ها و مطالعاتی که پژوهشگران در خصوص سن بیولوژیکی انجام داده اند مشخص شده که میانگین سلامت بدنی شما در وضعیت عمومی تان و وضعیت سلامتی جسمی تان به شدت تاثیرگذار است. حتما برایتان پیش آمده که دو فرد هم سن را دیده باشید که یکی از آنها با بیماری های مختلف جسمی دست و پنجه نرم می کند و دیگری سلامت است. در حقیقت علت اصلی این موضوع، اتفاقاتی است که داخل بدن و برای سلول های بدن می افتد. همچنین طبق این تحقیقات مشخص شده که با استفاده از سن بیولوژیکی می توان زمان شروع بیماری های مختلف و حتی تاریخ مرگ را پیش بینی کرد. پس مهم است که شما در خصوص سن بیولوژیک بدن اطلاعات کاملی داشته باشید تا بدانید که چطور سن تقویمی را به یک عدد تبدیل کنید!

سن بیولوژیکی Biological age در مقابل سن تقویمی chronological age

قبل از هر توضیحی در خصوص سن بیولوژیکی بهتر است تا به طور دقیق تر و کامل تر سن بیولوژیک در برابر سن تقویمی را به شما توضیح دهیم. سن تقویمی شما عددی است که به هیچ عنوان نمی توانید تغییری در آن به وجود بیاورید. این عدد از روزی که متولد می شوید، در حال افزایش است و هیچ مانعی برای آن وجود ندارد. این در حالیست که سن بیولوژیکی شما تا حد بسیار زیادی قابل کنترل است و این شما هستید که تعیین می کنید سن بیولوژیکتان چقدر بالا برود! بنابراین اینجاست که سن تقویمی صرفا به یک عدد تبدیل می شود و شما به طرز شگفت انگیزی جوان تر یا پیرتر از سن تقویمی تان می شوید.

عوامل موثر بر سن بیولوژیکی

شاید این سوال برایتان به وجود بیاید که سن بیولوژیک چه اهمیتی دارد؟ یا چرا دانشمندان تا به این حد تاکید دارند که روی سن بیولوژیک خود سرمایه گذاری کنید؟ در حقیقت معیار و شاخص اصلی برای سنجش میزان سلامت بدن، همین سن بیولوژیک است. این سن به شما می گوید که در طول عمر خود چطور و با چه کیفیتی زندگی کرده اید. همچنین باید بگوییم سن بیولوژیک شما تا حد بسیار بالایی در طول عمرتان تاثیر می گذارد. زمانی که شما جوان تر از سن تقویمی تان باشید، مسلما بدین معنی است که سالم تر زندگی کرده اید و این نشانه خوبی برای طول عمر بیشتر شما است.

چه فاکتورهایی باعث کاهش یا افزایش سن بیولوژیک می شوند؟

کاهش یا افزایش سن بیولوژیکی در بدن شما به عوامل مختلفی بستگی دارد. تا حد زیادی این عوامل تحت کنترل شما هستند اما بعضی از آنها در این مورد استثناء به حساب می آیند؛ مانند ژنتیک. شاید در گذشته اینطور تصور می شد که ژنتیک هیچ ارتباطی با سن و طول عمر ندارد، اما با تحقیقات انجام شده در این زمینه مشخص شد که سن بیولوژیک تا حد زیادی به ژنتیک بستگی دارد و طول عمر یا حتی بیماری نیز اغلب زمینه های ارثی و ژنتیکی دارد. برای اثبات دقیق تر این موضوع لازم است تا توضیحاتی را به شما ارائه دهیم.

تلومر بخش کوتاهی از کروموزوم های ما انسان هاست که در انتهای آنها قرار دارد. وظیفه اصلی تلومرها محافظت از کروموزوم ها در هنگام تکثیر سلول ها است. با افزایش سن تقویمی، تلومرها کوتاه تر می شوند و این موضوع ممکن است بر سلامت کروموزوم ها تاثیر منفی بگذارد. بنابراین هرچقدر که سن شما بالاتر برود، تلومرها کوتاه تر می شوند و قدرت محافظت و ترمیم کروموزوم ها را از دست می دهند. از طرفی متیلاسیون DNA که یک فرآیند شیمیایی در بدن است روی ژن ها و تمامی فاکتورهایی که از طریق ژنتیک به افراد به ارث رسیده اند تاثیر می گذارد.

متیلاسیون DNA یک فرآیند بسیار مهم است که عملکرد ژن ها و سلول های بدن را بررسی می کند. به عنوان مثال بعضی از افراد با یک سری ناهنجاری های مادرزادی متولد می شوند. یا حتی ممکن است در طول عمر خود بیمار شوند که این بیماری زمینه ارثی و ژنتیکی داشته باشد. در نتیجه باید بگوییم متیلاسیون DNA می تواند بعضی از فعالیت های ژن را در بدن غیر فعال کند. این موضوع سلامت بدن را تحت تاثیر قرار می دهد و ممکن است سن بیولوژیکی را افزایش دهد. بنابراین ژنتیک اولین عامل غیر قابل کنترل در افزایش سن بیولوژیکی است. وراثت و ژنتیک تا حد زیادی در بیماری، طول عمر و حتی سن بیولوژیک شما تاثیرگذار است.

سن بیولوژیکی چیست؟

• محل زندگی، کار و…

شاید برایتان جالب باشد تا بدانید محل زندگی یا کار شما یکی از فاکتورهای موثر بر سن بیولوژیکی تان است. شاید بپرسید ربطش چیست؟ طبق مطالعات انجام شده، افرادی که در محله های ناامن زندگی می کنند، کمتر از دیگران برای ورزش کردن به بیرون از خانه می روند. همچنین فرهنگ مردم بعضی از مناطق به گونه ای است که روی دیگران نیز تاثیر می گذارد. این ممکن است که عادت های زندگی را تحت تاثیر خودش قرار دهد و پس از آن سن بیولوژیکی را تحت تاثیر قرار دهد. زندگی کردن در کنار افراد افسرده و کسانی که بیماری های مختلفی دارند، رابطه مستقیمی با افزایش سن بیولوژیکی دارد.

• رژیم غذایی

از دیگر فاکتورهای موثر بر سن بیولوژیکی، رژیم غذایی است. تغذیه سالم و مناسب می تواند تا حد چشمگیری سن بیولوژیکی شما را کاهش دهد. همچنین باید بدانید که مصرف غذاهای سالم که غنی از ویتامین ها و مواد معدنی هستند و همچنین برخوردار از عادت های غذایی اصولی و صحیح نقش بسیار مهمی در کاهش سن بیولوژیک و سلامت سلول های بدنتان دارد. مصرف میوه جات و سبزیجات، نوشیدن آب بیشتر، مصرف گوشت بدون چربی و… به سلامت بدن شما کمک زیادی می کند.

• ورزش

یکی از بهترین گزینه هایی که به شما کمک می کند تا از افزایش سن بیولوژیکی خود جلوگیری کنید، ورزش کردن است. ورزش کردن به شما کمک می کند تا بدنتان را فعال و سرزنده نگه دارید. خوب است تا بدانید تمرینات ورزشی که انجام می دهید، نقش موثری در سلامت قلب و عروق، پیشگیری از آلزایمر و زوال عقل، سلامت ماهیچه ها و بافت های عضلانی بدن و… دارد. همچنین باید بدانید که ورزش یک اکسیر جوانی است و علاوه بر سلامت بدن، بر زیبایی و جوانی نیز تاثیر می گذارد. در مورد اهمیت ورزش برای سلامتی و جوانی، اینجا اطلاعات بیشتری به دست آورید.

• مدیریت استرس

شاید همه مردم از بیماری هایی مانند سرطان بترسند و آن را خیلی خطرناک بدانند؛ اما آنها از این غافلند که استرس به مراتب از سرطان هم بدتر است. استرس و اضطراب تاثیرات منفی بسیار زیادی را برای بدن به همراه دارد. بنابراین باید تا حد زیادی استرستان را مدیریت کنید تا از نظر بیولوژیکی جوانتر از سن تقویمی تان باشید. مدیتیشن و تنفس عمیق و همچنین ورزش کردن بهترین راه ها برای کنترل و مدیریت استرس هستند.

تاثیر روابط عاطفی در سن بیولوژیکی

• سیگار، دخانیات و تنباکو

اگر می خواهید سن بیولوژیکی شما جوانتر از سن تقویمی تان باشد، از سیگار، دخانیات، تنباکو و… دوری کنید. سیگار و دخانیات بدترین آسیب را برای بدن به همراه دارند. این فاکتورها به شدت سلول های بدن را پیر و فرسوده می کنند و شما را از طراوت و جوانی بیولوژیکی دور می کنند.

• روابط جنسی و عاطفی

روابط جنسی و عاطفی از دیگر فاکتورهایی هستند که بر سن بیولوژیکی تاثیر می گذارند. همه ما انسان ها در وجودمان احساسات و عواطف زیادی داریم. نیاز عاطفی و نیاز جنسی یکی از نیازهای بدن است. بنابراین تامین این نیازها، بر جوانی سن بیولوژیکی موثر خواهد بود.

• الگوی خواب

الگوی خواب شما چگونه است؟ آیا می دانید خوابیدن مانند تغذیه و ورزش برای سلامت و طراوت بدن حیاتی بوده و مهم است؟ 6 تا 8 ساعت خواب مفید شبانه به ریکاوری بدن کمک زیادی می کند. همچنین خواب کافی تاثیرات مثبتی بر ذهن و مغز دارد. با انجام کارهایی مانند خاموش کردن موبایل حداقل نیم ساعت قبل از خواب، زودتر به رختخواب رفتن، لباس مناسب خواب پوشیدن و… کیفیت خوابتان را بالا ببرید.

1

بهترین راه های کاهش سن بیولوژیک

نحوه محاسبه سن بیولوژیکی

در حال حاضر هیچ آزمون دقیقی برای محاسبه سن بیولوژیکی وجود ندارد. شاید بسیاری از وب سایت ها ادعا کنند که می توانند از طریق یک سری اطلاعات، سن بیولوژیکی شما را محاسبه کنند، اما این فقط یک ادعاست. به طور کلی شما می توانید از روش های مختلفی به سن بیولوژیکی خود پی ببرید؛ اما هیچ یک از این روش ها به طور صد در صد دقیق نیستند. در صورتی که بدن خود را با استفاده از دستگاه آنالیز بدنی بررسی کنید، می توانید تا حد زیادی به سلامت سلول های بدنتان و سن بیولوژیکی تان پی ببرید. این دستگاه وضعیت بدنتان را بررسی می کند و با توجه به فاکتورهای مختلف و مهم مثل میزان عضلات بدن هر شخص و نسبت ترکیبات بدنی، می تواند بطور نسبی سن بیولوژیکی تان را به شما نمایش دهد.

در روش بعدی می توانید فشار خون خود را در حالتی که استراحت می کنید، بگیرید. نتیجه آن را با اشخاصی که هم سن شما هستند مقایسه کنید. اگر در مقایسه با سایر هم سن و سالان خود وضعیت بهتری داشته باشید، یعنی بدنتان جوانتر از سن شناسنامه ای تان است.

کلام آخر

سن بیولوژیکی در واقع سن سلول های بدن و وضعیت طراوت و نشاط بدن است. به یاد داشته باشید زندگی شما با معیار سلامت و طراوتتان سنجیده می شود؛ نه صرفا سن شناسنامه ای تان. بنابراین می توانید با ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی و لایف استایل‌تان، سن سلامت بدنتان را بسیار جوان تر از سن تقویمی تان نشان دهید.